Blog

Client Server là gì? Tìm hiểu chi tiết về mô hình Client Server

13/11/2024

Bài viết nổi bật

Mục Lục

Mô hình Client Server là một trong những kiến trúc mạng phổ biến nhất hiện nay. Đây là mô hình được áp dụng rộng rãi trong các hệ thống công nghệ thông tin. Bài viết này của HyperCore sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mô hình này.

Mục Lục

Client Server là gì?

Client – Server là một mô hình kiến trúc mạng phổ biến trong công nghệ thông tin, trong đó hệ thống được chia thành hai phần chính: Client (máy khách) và Server (máy chủ). Đây là mô hình nền tảng cho rất nhiều ứng dụng hiện nay như website, email, phần mềm doanh nghiệp, ứng dụng di động…

Dưới đây là một số ví dụ thực tế về mô hình Client – Server dễ hiểu và rất phổ biến:

1. Website và Trình duyệt Web

Client: Trình duyệt như Chrome, Firefox, Safari…
Server: Máy chủ web (ví dụ: máy chủ của Google, Facebook…).
Hoạt động: Bạn gõ địa chỉ trang web (ví dụ: www.facebook.com), trình duyệt gửi yêu cầu đến máy chủ của Facebook → máy chủ phản hồi và gửi nội dung trang web về để hiển thị.

2. Email

Client: Ứng dụng email như Outlook, Gmail App.
Server: Máy chủ lưu trữ và xử lý email (ví dụ: SMTP, IMAP server).
Hoạt động: Khi bạn gửi email, client dùng giao thức SMTP để gửi đến server → server gửi tiếp đến email của người nhận.

3. Ứng dụng ngân hàng online

Client: Ứng dụng ngân hàng trên điện thoại (ví dụ: app Vietcombank, BIDV Smart Banking…).
Server: Máy chủ của ngân hàng quản lý thông tin tài khoản, giao dịch, bảo mật.
Hoạt động: Bạn đăng nhập để kiểm tra số dư → app gửi yêu cầu đến máy chủ → server phản hồi lại số dư, lịch sử giao dịch.

4. Game online

Client: Thiết bị người chơi (máy tính, điện thoại).
Server: Máy chủ game xử lý logic, lưu trạng thái trò chơi, vị trí nhân vật…
Hoạt động: Người chơi di chuyển nhân vật → client gửi lệnh đến server ảo → server cập nhật và phản hồi lại các thay đổi.

Mô hình Client server cho phép tập trung các ứng dụng có chức năng giống nhau

Nguyên tắc hoạt động của mô hình Client Server

Mô hình Client-Server có hai thành phần chính:

Client: Client là các thiết bị truy cập dịch vụ từ server, có thể là máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh hay bất kỳ thiết bị nào kết nối mạng.
Server: Server là máy tính cung cấp dịch vụ cho client, thường có cấu hình mạnh và hoạt động liên tục.

Quá trình hoạt động của mô hình Client-Server diễn ra như sau:

Client gửi yêu cầu: Thông qua giao thức mạng, client gửi yêu cầu tới server có thể là yêu cầu truy cập trang web hoặc thực hiện giao dịch.
Server xử lý yêu cầu: Server nhận và xử lý yêu cầu, có thể truy xuất dữ liệu, thực hiện phép tính hoặc gửi yêu cầu đến server khác.
Server trả kết quả: Sau khi xử lý, server trả lại kết quả cho client, đó có thể là trang web, email, tệp tin hoặc thông báo lỗi.

Mô hình Client server hoạt động thông qua giao thức mạng

→ Xem Thêm: Cách bảo mật server

Các loại kiến trúc client/server thông dụng

Các loại kiến trúc client/server thông dụng bao gồm:

Kiến trúc một tầng: Đây là một chương trình đơn giản chạy trên một máy tính duy nhất, không cần kết nối mạng. Người dùng không cần quản lý giao thức mạng, giúp mã dễ dàng hơn và giảm tải cho mạng.
Kiến trúc hai tầng: Bao gồm máy khách và máy chủ, giao tiếp qua giao thức liên kết hai tầng. Giao diện người dùng được đặt trên máy khách còn logic xử lý nằm ở máy chủ. Giao diện này thường được viết bằng các ngôn ngữ như C++ và Java.
Kiến trúc ba tầng: Bao gồm lớp giao diện người dùng, lớp ứng dụng để xử lý logic và lớp dữ liệu chứa cơ sở dữ liệu.
Kiến trúc N-Tier: Chia ứng dụng thành nhiều tầng logic, giúp tách biệt nhiệm vụ và quản lý các phụ thuộc. Các tầng này có thể chạy trên nhiều máy khác nhau để cải thiện khả năng mở rộng, nhưng cũng có thể làm tăng độ trễ do giao tiếp mạng. Kiến trúc N-Tier có thể là lớp đóng (giao tiếp chỉ với tầng kế tiếp) hoặc lớp mở (có thể giao tiếp với bất kỳ tầng nào bên dưới).

Ví dụ điển hình cho kiến trúc ba tầng là Microsoft MySQL Server có ba thành phần chính: Lớp giao thức, công cụ quan hệ và công cụ lưu trữ. Máy khách kết nối trực tiếp với SQL Server cần cài đặt phần mềm máy khách SQL Server. Quy trình Client-Server Runtime của Microsoft chịu trách nhiệm quản lý các tập lệnh đồ họa trên hệ điều hành Windows.

Mô hình Client server có 4 loại kiến trúc thông dụng

Ưu điểm và nhược điểm của mô hình client server

Ưu điểm

Kiểm soát tập trung: Một trong những điểm nổi bật của mô hình Client Server là khả năng kiểm soát tập trung. Tất cả thông tin cần thiết đều được lưu trữ tại một vị trí duy nhất, cho phép quản trị viên mạng dễ dàng quản lý và điều hành hệ thống. Tính năng này còn giúp xử lý sự cố nhanh chóng tại một nơi, đồng thời việc cập nhật tài nguyên và dữ liệu cũng trở nên thuận tiện hơn.
Bảo mật: Hệ thống Client Server bảo mật dữ liệu tối đa nhờ kiến trúc tập trung. Chỉ những người được cấp quyền mới có thể truy cập vào hệ thống thông qua thông tin đăng nhập. Nếu dữ liệu bị mất, việc khôi phục từ bản sao lưu duy nhất cũng rất dễ dàng.
Khả năng mở rộng: Mô hình này cho phép mở rộng linh hoạt. Người dùng có thể tăng số lượng tài nguyên hoặc kích thước Server khi cần mà không ảnh hưởng đến hoạt động.
Khả năng truy cập: Mọi Client đều có thể đăng nhập vào hệ thống mạng, bất kể vị trí hay nền tảng. Điều này giúp nhân viên truy cập thông tin công ty dễ dàng mà không cần các thiết bị xử lý phức tạp.

Nhược điểm

Tắc nghẽn lưu lượng: Một nhược điểm lớn của mô hình này là nguy cơ tắc nghẽn lưu lượng. Khi có quá nhiều yêu cầu từ các Client gửi đến một Server cùng lúc, tốc độ kết nối có thể bị chậm lại. Trong trường hợp nghiêm trọng, hệ thống có thể gặp sự cố và ngừng hoạt động. Việc quá tải Server có thể gây ra nhiều vấn đề khi truy cập dữ liệu.
Độ bền: Mạng Client Server có tính tập trung cao, vì vậy khi Server chính gặp sự cố, toàn bộ hệ thống mạng sẽ bị gián đoạn. Điều này cho thấy hệ thống này thiếu tính ổn định, dễ bị ảnh hưởng bởi các sự cố kỹ thuật.
Chi phí: Thiết lập và duy trì Server trong mô hình Client Server yêu cầu chi phí khá cao. Các hệ thống mạng có hiệu năng mạnh mẽ thường đi kèm với chi phí đầu tư lớn, không phải ai cũng có đủ điều kiện tài chính để triển khai và sử dụng.
Bảo trì: Server cần hoạt động liên tục, do đó việc bảo trì phải được thực hiện kịp thời. Khi có sự cố, cần có sự can thiệp ngay lập tức để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định. Vì vậy, cần có đội ngũ quản lý mạng chuyên trách để duy trì và giám sát Server thường xuyên.
Tài nguyên: Không phải tất cả tài nguyên trên Server đều có thể sử dụng trực tiếp. Ví dụ, bạn không thể in tài liệu trực tiếp từ web hoặc chỉnh sửa dữ liệu trên ổ cứng của Client từ xa.

Mô hình Client server có khả năng kiểm soát tập trung cao

Mô hình Client Server đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các hệ thống mạng hiện đại. Dù còn một số hạn chế cần cân nhắc, nhưng với khả năng quản lý tập trung và tính linh hoạt, đây vẫn là lựa chọn phổ biến cho nhiều doanh nghiệp. Tìm hiểu thêm nhiều kiến thức bổ ích khác trên website của HyperCore!

→ Bài Viết Hữu Ích Khác: